Nie samą czwórką acl żyje!

Pewnie sporo już słyszałeś o konieczności odbudowy tak zwanej czwórki (czyli mięśnia czworogłowego uda) po zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL) i innych zabiegach operacyjnych w rejonie stawu kolanowego. Sami zresztą pisaliśmy o tym w dwóch artykułach: o zaniku mięśnia czworogłowego oraz o VMO. Uszkodzenie ACL prowadzi do zaburzeń funkcjonalnych stawu kolanowego, w tym zaburzenia prawidłowego wzorca chodu. Uraz ten skutkuje niestabilnością przednią, osłabieniem mięśnia czworogłowego uda oraz upośledzeniem mechanizmu blokującego kolano, czyli uczuciem „uciekania kolana”, czy też uczuciem braku końca wyprostu. Świadomość tego, że trzeba poświęcić czas na odbudowę prostowników stawu kolanowego po zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego zdaje się być oczywista dla większości pacjentów. A co ze zginaczami stawu kolanowego?

Zanim odpowiemy na to pytanie, wyjaśnijmy sobie, czym są właściwie te zginacze i prostowniki. Funkcjonalnie mięśnie uda możemy podzielić właśnie na grupę zginaczy i prostowników stawu kolanowego. Jak sama nazwa wskazuje – zginacze będą odpowiadać za zgięcie w stawie kolanowym. Zlokalizowane są w tylnej części uda i zaliczamy do nich mięśnie: dwugłowy uda, półścięgnisty i półbłoniasty. Dodatkowo zgięcie w stawie kolanowym wspomagają mięśnie: biodrowo-lędźwiowy, grzebieniowy, smukły, naprężacz powięzi szerokiej, przywodziciel długi i krótki, część przednia przywodziciela wielkiego, część przednia pośladkowego średniego i małego. Grupa prostowników stawu kolanowego zlokalizowana jest w przedniej części uda i odpowiada za jego wyprost. Zaliczamy do niej mięśnie: czworogłowy uda, naprężacz powięzi szerokiej, krawiecki i stawowy kolana.

Mięśnie kulszowo-goleniowe, odpowiedzialne głównie za zgięcie w stawie kolanowym i wyprost w stawie biodrowym, są jedną z ważniejszych grup mięśniowych. Często ulega ona osłabieniu, wzmożonemu napięciu i kontuzjom, zwłaszcza wśród sportowców. Dlaczego tak ważne jest zadbanie także o tę grupę mięśniową? Istnieje oczywiście połączenie anatomiczne i bezpośredni wpływ tych mięśni na staw kolanowy. Mięsień półbłoniasty, posiadający wspólny przyczep z mięśniem półścięgnistym i smukłym, będącymi często źródłem pobrania przeszczepu do rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego, ma bezpośrednie połączenie z torebką stawową. Ponieważ ta grupa mięśniowa podczas osłabienia ulega nadmiernemu napięciu, będzie także napinać torebkę stawową, a to może powodować dyskomfort, ból i ograniczenie zakresu ruchu. Poza połączeniami strukturalnymi, istotną rolę w fizjoterapii odgrywa również spojrzenie funkcjonalne.

Jednym z najważniejszych aspektów powrotu do sprawności i prewencji powtórnego urazu jest odzyskanie tak zwanego balansu mięśniowego. Pracując cały czas nad siłą mięśnia czworogłowego uda jako głównym celem rehabilitacji, a zapominając o wzmacnianiu zginaczy stawu, doprowadzamy do dysbalansu mięśniowego. Naukowcy sugerują, że prawidłowa równowaga mięśni działających przeciwstawnie na staw kolanowy w płaszczyźnie strzałkowej (a więc w ruchach zgięcia i wyprostu), ma wpływ na utrzymanie optymalnej pozycji stawu i jest kluczowym czynnikiem pozwalającym uniknąć urazu podczas dynamicznych ruchów. Za normę przyjmuje się różnicę ok 20-25% pomiędzy siłą mięśni prostowników stawu kolanowego a siłą zginaczy, na korzyść tych pierwszych. Podczas przeprowadzania testów izokinetycznych, u wielu pacjentów można zaobserwować osłabienie mięśni zginaczy stawu kolanowego. Deficyt siłowy tej grupy zwiększa ryzyko wystąpienia urazu w obrębie ACL, może wpływać na dolegliwości bólowe ze strony stawu rzepkowo-udowego oraz prowadzić do bólu w stawach biodrowych, czy nawet odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Dlatego poza wzmacnianiem mięśnia czworogłowego uda, warto skoncentrować się na odbudowaniu siły mięśni zginaczy stawu kolanowego, szczególnie jeśli przeszczep został pobrany ze ścięgien mięśni półścięgnistego i smukłego.

Niestety bez Twojej pracy i zaangażowania się nie obejdzie. Ale nie martw się! Jesteśmy tu, żeby Ci pomóc. Dla uzyskania jak najlepszych efektów, skorzystaj z pomocy fizjoterapeuty, który w swojej pracy wykorzystuje podejście treningowe lub trenera, który ma doświadczenie w prowadzeniu pacjentów na dalszym etapie po rekonstrukcji ACL. Chyba nie musimy wspominać, że właśnie takich specjalistów znajdziesz w naszym ośrodku ???? Warto też po szóstym miesiącu od rekonstrukcji ACL zbadać balans siłowy mięśni uda, o którym wcześniej wspominaliśmy, z wykorzystaniem dedykowanego sprzętu – dynamometru izokinetycznego. Dzięki wynikom takiego badania zarówno Ty, jak i Twój trener czy fizjoterapeuta, będziecie wiedzieć dokładnie, czy możesz wracać do swoich obciążeń treningowych i aktywności sprzed kontuzji albo czy macie nadal nad czym pracować.

Autor tekstu: mgr Magdalena Klimontowicz

Jeśli szukasz dodatkowego wsparcia, dzięki któremu sprawnie i bezpiecznie wrócisz do pełni sprawności po uszkodzeniu ACL program PRAKTYCZNIE O ACL e-book oraz gotowe zestawy ćwiczeń, na każdym etapie po zabiegu, będzie idealnym wyborem dla Ciebie, sprawdź szczegóły na ➡ www.fizjoandgo.pl

Na Fizjo and Go znajdziesz:

• E-book PRAKTYCZNIE O ACL – zawarta na ponad 100 stronach wiedza, która pomoże Ci najefektywniej przejść przez proces powrotu do sprawności po uszkodzeniu ACL;
• Usystematyzowanie informacji w oparciu o najnowsze badania naukowe i doświadczenie fizjoterapeutów Galen Rehabilitacja, przekazane w prosty i przystępny sposób, bez względu na poziom Twojej bazowej wiedzy  w temacie; 
• Proponowane całościowe zestawy ćwiczeń w wersji video, dostosowane do każdego etapu rehabilitacji po uszkodzeniu ACL oraz po rekonstrukcji ACL;
• Nagrania dodatkowych ćwiczeń instruktażowych, które również pomogą Ci się w powrocie do sprawności, np. jak pracować z blizną;
• Materiały dostępne w wersji video na platformie online, do której otrzymasz natychmiastowy dostęp;
• Dodatkowy dostęp do naszej autorskiej platformy Portal dla Pacjenta, która pomoże Ci w praktyczny sposób realizować zestawy ćwiczeń – z Portalem dla Pacjenta ćwiczy się łatwiej!
• Dostęp do grupy na fb, gdzie możesz zadawać pytania fizjoterapeutom oraz dzielić się doświadczeniami z innymi” ACLowcami”