Zabieg operacyjny to zawsze stres dla Pacjenta – zmierzenie się z nową, nieznaną sytuacją oraz obawa przed bólem, czy nasuwające się wątpliwości w zakresie postępowania po zabiegu są całkowicie normalne. Nasz fizjoterapeuta Wojtek Kubasik prowadzi na co dzień rehabilitację pacjentów po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego, a dodatkowo jakiś czas temu sam występował w roli pacjenta, przechodząc ten zabieg. Przygotował więc dla Was zbiór 20 porad, które mamy nadzieję, pomogą Wam oswoić się z zabiegiem i lepiej przygotować się do niego oraz do procesu regeneracji pozabiegowej.
- W co warto się zaopatrzyć przed zabiegiem? Wyprawka ACL-owca to: orteza zegarowa, piłka rehabilitacyjna, elastyczna taśma do ćwiczeń, kule, okład chłodzący (ColdPack), środek do dezynfekcji do przemywania rany (np. Octenisept), materiały opatrunkowe na zmianę, cierpliwość i dobry humor.
- Jaką ortezę wybrać? Najlepiej sztywną z tzw. zegarem, na którym możemy ustawić kąt zgięcia oraz wyprostu w stawie kolanowym.
- Również przed zabiegiem warto się rehabilitować, aby osiągnąć odpowiednią siłę mięśniową kontuzjowanej kończyny dolnej i jak najlepszą ruchomość kolana (min. 120‘ zgięcia i pełny wyprost). Dzięki temu proces rehabilitacji po zabiegu przebiega dużo sprawniej. U osób wcześniej ćwiczących zauważamy także mniej powikłań po zabiegu.
- Kolano po operacji niestety boli. Najgorsze są pierwsze doby po zabiegu. Później już jest coraz lepiej.
- Kilka dni po zabiegu możesz mieć nudności, a nawet wymiotować. Spowodowane jest to najprawdopodobniej znieczuleniem.
- Ćwiczenia zadane przez fizjoterapeutę w pierwszych dobach po zabiegu są naprawdę ważne. Trzeba je wykonywać regularnie i sumiennie zgodnie z zaleceniami. Wbrew pozorom ruch stawu kolanowego w niebolesnym zakresie w pierwszych dobach po zabiegu jest bardzo istotny.
- Obrzęk po zabiegu jest rzeczą naturalną. Może się on utrzymywać nawet do kilku tygodni po zabiegu. Jeśli natomiast obrzęk się zwiększa lub utrzymuje zbyt długo, to może oznaczać, że przesadzasz z intensywnością ćwiczeń lub obciążaniem operowanego kolana.
- Brak wyprostu stawu kolanowego często spowodowany jest zaburzoną aktywacją mięśnia czworogłowego uda, dlatego warto go ćwiczyć już od pierwszych dni po zabiegu.
- Ortezę używaj do przemieszczania się i spania. Resztę czasu spędź na ćwiczeniach.
- Po zabiegu przez ok. 5, 6 tygodni będziesz poruszał się z pomocą kul. Nauka chodu o kulach i chodu po schodach to elementy rehabilitacji, które powinno się opanować przed operacją.
- Nie chodź o jednej kuli. Albo z dwiema, albo w ogóle bez kul.
- Warto uczyć się prawidłowego wzorca chodu już od pierwszej doby po zabiegu. Przyspiesza to proces rehabilitacji oraz zmniejsza sztywność operowanego kolana.
- Twoje blizny pozabiegowe nie staną się miękkie od stosowania maści. Należy je masować zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty.
- Po operacji możesz jeszcze odczuwać brak stabilizacji kolana. Nie jest to wynik źle zrobionego zabiegu. Może być to spowodowane osłabieniem mięśni nogi i nieodbudowaną propriocepcją (czuciem głębokim) stawu.
- Przełom 3-4 miesiąca to okres przebudowy rekonstruowanego więzadła. To okres szczególnie ważny. Nie wykonuj więcej niż zaleca Ci fizjoterapeuta, pomimo tego, że czujesz się już coraz lepiej. Generalnie wykonywanie czynności ruchowych ponad to, na co pozwolił fizjoterapeuta, działa zazwyczaj w drugą stronę i opóźnia szybki powrót do sprawności.
- Samochodem możesz zacząć jeździć jak nie będziesz miał oporów psychicznych, poczujesz się pewniej ze swoją operowaną nogą i Twój fizjoterapeuta da Ci na to zielone światło (ok. 4-6tydz.).
- Powrót do pracy jest uzależniony od charakteru wykonywanej pracy. Jeśli Twój zawód opiera się głównie na pracy „biurowej – siedzącej”, to prawdopodobnie po 8 – 10 tygodniach będziesz mógł do niej wrócić, ale dalej musisz się rehabilitować. Pracownicy fizyczni, osoby mocno obciążające kolana w pracy oraz Ci, których praca wymaga dużej ilości ruchu wymagają zwolnienia na minimum 4 miesiące (zazwyczaj 4 – 6 miesięcy).
- Do profesjonalnego sportu możesz wracać minimum po 6 miesiącach od zabiegu pod warunkiem, że „Twoja operowana noga potrafi zrobić to samo co zdrowa”, czyli obydwie kończyny dolne są w stanie wykonać te same zadania ruchowe i mają taką samą siłę i wytrzymałość mięśniową, co łatwo zweryfikować w kompleksowej ocenie motorycznej.
- Nie porównuj się do innych pacjentów, czy znajomych będących po takim samym lub podobnym zabiegu – proces gojenia i regeneracji jest bardzo indywidualny. Jeżeli jest coś niepokojącego lub pojawiają się wątpliwości – najlepiej skonsultować je z lekarzem lub fizjoterapeutą. Najlepiej stwierdzą, czy dana rzecz mieści się w granicy normy.
- Nastaw się pozytywnie! Skupiaj się na możliwościach i robionym postępie, a nie na tymczasowych ograniczeniach. W dużej mierze sukces zabiegu zależy od Ciebie, Twojego zaangażowania i sumienności w wykonywaniu zaleceń. Bądź dobrej myśli i działaj!
