Loading
Współczesny sport, w tym także piłka nożna, stawia przed zawodnikami coraz to większe wymagania, których celem jest osiągnięcie sukcesu sportowego, a co za tym idzie
zdobycie sławy i pieniędzy. Wymogi te stają się destrukcyjne dla kości, mięśni oraz systemu nerwowego sportowców.
Piłka nożna jest dyscypliną szybkościowo-wytrzymałościową o charakterze bezpośrednich kontaktów fizycznych z przeciwnikiem. Podejmowana praca mięśniowa w specyficznych czynnościach ruchowych piłkarzy odznacza się przewagą ćwiczeń dynamicznych (ekscentryczna forma skurczu i rozluźnienie mięśni). Dobry piłkarz charakteryzuje się wieloaspektowym przygotowaniem motorycznym. Jest ono niezbędne, gdyż zawodnicy wykonują ruchy acykliczne, niestandardowe w niestabilnych, zmieniających się warunkach przy ciągłej reakcji organizmu na bodźce zewnętrzne, towarzyszące walce sportowej.
Proces treningowy zaczyna się w coraz wcześniejszym wieku. Nad jego przebiegiem czuwa coraz więcej przedstawicieli różnych specjalności naukowych, od fizjologów przez metodyków po socjologów i psychologów. Ma to na celu wzbogacenie wiedzy trenerskiej, a co za tym idzie podniesienie na wyższy poziom osiągnięć sportowych drużyn piłkarskich.
Pojawiła się również konieczność podjęcia działań, poprawiających poziom zdolności motorycznych sportowca, także juniora. Dlatego w dzisiejszych czasach tak bardzo podkreśla się rolę odpowiednio zaplanowanego treningu funkcjonalnego.
Podczas kształtowania zdolności motorycznych dzieci i młodzieży należy pamiętać, że rozwój ruchowy człowieka toczy się w tempie właściwym dla danej jednostki. Pewne dyspozycje rozwijają się szybciej, a niektóre wolniej. Podatność organizmu na bodźce treningowe i metodykę szkolenia, mogą dodatkowo pogłębiać zróżnicowanie właściwości psychofizycznych.
Celem treningu wśród młodych graczy będzie rozwój ogólny zawodnika oraz stworzenie szerokiego i stabilnego fundamentu sprawnościowego. Prawidłowy trening motoryczny powinien skupiać się na wykonywaniu różnorodnych działań ruchowych z akcentem na technikę oraz zadania funkcjonalne, charakterystyczne dla piłki nożnej.
Technika ruchu zależy od wielu faktorów, między innymi od gotowości koordynacyjnej (siła, szybkość, wytrzymałość), funkcji Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN) oraz zdolności psychologicznych (motywacja, koncentracja, nastawienie)
Sporą część treningu stanowią zadania koordynacyjne. Koordynacja ruchowa oraz jej składowe są niezbędnym czynnikiem wpływającym na sukces. Zdolność ta powinna być kształtowana w sposób jak najbardziej profesjonalny już w wieku dziecięcym ze względu na sprawność funkcjonowania układu nerwowego (duża ruchliwość oraz plastyczność procesów nerwowych). W treningu u młodego piłkarza skupiamy się na pobudzeniu następujących sfer:
Sfera sensomotoryczna: postrzeganie, różnicowanie bodźców, kontrola ruchu. Poznane ćwiczenia wykonywane są w zmieniających się warunkach przy utrzymaniu właściwej struktury ruchowej:
– zmiana tempa i kierunku ruchu
– zmiana wielkości użytej siły
– zmiana objętości ruchu
– łączenie strukturalne różnych form ruchu
– odtwarzanie zmiennych rytmów i akcentowanie faz ruchu
– ćwiczenia symetryczne i asymetryczne
– samodzielne rozwiązywanie zadań ruchowych
– różnorodne warunki przestrzenne ruchu (otwarte, zamknięte)
-ograniczenie kontroli wzrokowej
Sfera intelektualna: wiedza teoretyczna oraz praktyczne doświadczenia,
Sfera społeczna: wzajemna współpraca w zespole,
Prawidłowe kształtowanie zdolności koordynacyjnych pozwoli młodemu graczowi wykonywać zadania ruchowe w sposób prawidłowy, szybki i skuteczny.
Nie możemy zapominać o tym, że wśród najmłodszych grup wiekowych dominować powinny zabawowe formy treningu. Celem takiego działania jest dostarczenie trenującym satysfakcji i radości, a także kształtowanie osobowości wychowanków z ukierunkowaniem zainteresowań na piłkę nożną.
Istotne jest przygotowanie szybkościowe młodych piłkarzy. Zdolność motoryczna jaką jest szybkość jest bardzo silnie uwarunkowana genetycznie (częstotliwość ruchu, ,czas pojedynczego ruchu kończyny dolnej, czas reakcji, poczucie rytmu). Badania naukowe wskazują na to, że największy przyrost szybkości na dystansie ok. 15m następuje w przedziale wiekowym 10-14 lat. Po ukończeniu tego wieku możliwości kształtowania szybkości znacznie się obniżają.
Proces treningowy realizowany jest w sposób wszechstronny. W grupach najmłodszych stosuje się różnorodne formy sztafet biegowych oraz przyspieszenia(krótkie) w tracie biegu ciągłego. U starszych piłkarzy wprowadza się ćwiczenia wspomagające, które torują pojawienie się szybkości. Są to ćwiczenia siły dynamicznej, skoczności, koordynacji ruchowej, gibkości. Niezbędne jest prowadzenie specjalistycznych zadań ruchowych z prędkością maksymalną i submaksymalną.
Kształtowania wytrzymałości na początkowym etapie szkolenia (ok. 10r.ż) odbywa się w strefie tlenowej. Unika się zadań ze strefy beztlenowej. Przeważają formy biegowe o krótkim czasie trwania. Następnie natężenie ćwiczeń wytrzymałościowych zwiększa się. Kosztem gier i zabaw wprowadza się coraz więcej małych gier (3×3, 4×4, 5×5) na ograniczonym polu gry. Dobre efekty dają również tzw. treningi terenowe oraz małe zabawy biegowe.
W treningu siłowym natomiast szczególnie podkreśla się aspekt prewencyjny wykonywanych ćwiczeń. Zadaniem trenera przygotowania motorycznego jest zaznajomienie młodych sportowców ze sprzętem i co istotne nauka technicznego wykonywania ćwiczeń siłowych. Szczególna uwagę należy zwrócić na bezpieczeństwo w trakcie wykonywanych zadań . Z roku na rok rośnie liczba programów ćwiczeń siłowych dla młodych sportowców, dlatego tak ważne jest aby znaleźć najbardziej efektywną metodę zwiększania sprawności.
Kształtowanie siły na etapie przygotowania wstępnego i nauczania podstawowego ( do ok. 13r.ż) powinno odbywać się w formie gier i zabaw, z wykorzystaniem oporu własnego ciała.
Do środków ogólnorozwojowych zaliczyć możemy m.in.:
– zabawy z mocowaniem
– czołganie się
– pełzanie
– zatrzymania (wyhamowanie ruchu)
– podskoki, przeskoki wyskoki,
– wchodzenia na podwyższenia
W celu zaakcentowania bardziej ukierunkowanych na piłkę nożną wzorców motorycznych dobrze sprawdzają się różnorodne formy przepychania się oraz walka barkami lub klatką piersiową w powietrzu.
W etapie specjalnym treningu swoje zastosowanie znajdują: uderzenia piłki na odległość, drybling z przeciwnikiem, zwody, uderzenia piłki głową w różnych formach.
Dużą czujność należy zachować podczas okresu stosunkowo dużego i szybkiego przyrostu masy ciała. W sposób precyzyjny należy dozować obciążenia ze względu na występująco w tym okresie nierównowagę siły mięśniowej i zaburzenia koordynacji i techniki.
W wieku 12-14 lat wartość obciążenia zewnętrznego powinna wynosić ok. 40% wartości ciężaru maksymalnego. Następnie z każdym rokiem wartość obciążenie zwiększa się o ok. 10%.
Autor tekstu: mgr Paweł Jasiński
