Rekonstrukcja ACL

Rekonstrukcja ACL to zabieg polegający na zastąpieniu uszkodzonego więzadła krzyżowego przedniego (z ang. ACL – anterior cruciate ligament) odpowiednio przygotowanym przeszczepem, który pobiera się między innymi ze ścięgien mięśni kulszowo-goleniowych. Celem zabiegu rekonstrukcji ACL jest odzyskanie funkcji więzadła.

Więzadło krzyżowe przednie (ACL) to jedna z głównych struktur stabilizujących staw kolanowy. Znajduje się wewnątrz stawu, biegnie od kości piszczelowej, w górę i ku tyłowi, do kłykcia bocznego kości udowej. Zapobiega nadmiernemu przesunięciu kości piszczelowej w przód oraz jej rotacji do wewnątrz, a także koślawieniu stawu kolanowego.

Uszkodzenie ACL

Uszkodzenie ACL to najczęstsze uszkodzenie pourazowe w stawie kolanowym. Dotyczy głównie osób aktywnych sportowo. Istnieją pewne czynniki, które mogą przyczyniać się do zwiększenia ryzyka wystąpienia uszkodzenia ACL. Ich zweryfikowanie jest bardzo ważne zarówno w kontekście profilaktyki urazu stawu kolanowego, jak i postępowania po uszkodzeniu ACL (w leczeniu zachowawczym) lub jego rekonstrukcji.

Do uszkodzenia ACL najczęściej dochodzi w trakcie aktywności sportowych, które wymagają dużej ilości skoków, przyspieszeń, hamowań, zmian kierunków ruchu.

Ponad 80% przypadków uszkodzenia ACL to skutek urazów bezkontaktowych.

Najczęstsze objawy uszkodzenia ACL

✔ Słyszalny trzask w momencie urazu;

✔ Pojawienie się obrzęku, krwiaka – zazwyczaj dzień po urazie;

✔ Trudność z obciążeniem kończyny dolnej;

✔ Ograniczenie zakresu ruchomości kontuzjowanego stawu;

✔ Uczucie niestabilności stawu kolanowego, „uciekania”;

✔ Ból kontuzjowanego stawu.

Diagnostyka

W przypadku podejrzenia uszkodzenia ACL najważniejszymi elementami diagnostyki są:

✔ Wywiad (zebranie informacji na temat urazu, objawów i oczekiwań pacjenta);

✔ Badanie kliniczne (ze szczególnym uwzględnieniem testów sprawdzających wydolność ACL, najczęściej: test Lachmana, test szuflady przedniej, test Pivot shift)

✔ Artrometria (obiektywne badanie wydolności ACL);

✔ Badania obrazowe (najdokładniejsze badanie obrazujące ACL to rezonans magnetyczny).

Co należy wziąć pod uwagę podejmując decyzję o leczeniu w przypadku uszkodzenia ACL?

✔ Wyniki badań diagnostycznych (badania kliniczne, artrometria) – występowanie niestabilności rotacyjnej stawu kolanowego jest wskazaniem do zabiegu rekonstrukcji;

✔ Badania obrazowe – występowanie współistniejących uszkodzeń stawu (szczególnie niestabilnych uszkodzeń łąkotek) jest wskazaniem do zabiegu;

✔ Obecny stan pacjenta – poziom dolegliwości bólowych i funkcjonowania stawu, przede wszystkim – czy występuje uczucie niestabilności stawu;

✔ Wiek i potrzeby ruchowe pacjenta.

Decyzja o wyborze metody leczenia po zerwaniu ACL to bardzo indywidualna kwestia, decyzje powinno się podejmować biorąc pod uwagę powyższe czynniki.

Leczenie zachowawcze

Literatura pokazuje, że wdrożenie leczenia zachowawczego u pacjentów z uszkodzonym ACL przynosi dobre efekty. W pierwszej kolejności zadaniem leczenia zachowawczego jest niwelowanie dolegliwości bólowych, poprawa zakresu ruchomości, wzorca chodu, co przekłada się na poprawę komfortu życia pacjenta. Z czasem wdraża się ćwiczenia siłowe, dynamiczne, ogólnousprawniające, mające na celu poprawę stabilności i kontroli ustawienia kontuzjowanego stawu w przestrzeni oraz maksymalizację możliwości ruchowych i prewencję kolejnych urazów.

Przygotowanie do zabiegu

Rehabilitacja w przypadku rekonstrukcji ACL powinna zacząć się jeszcze przed zabiegiem. Przygotowanie do rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego jest równie istotnym etapem postępowania, jak rehabilitacja po przebytej operacji. Dolegliwości bólowe, deficyty zakresu ruchomości, spadki siły i masy mięśniowej, które występują przed zabiegiem, w znacznym stopniu wpływają na przebieg rehabilitacji pooperacyjnej i osiągane w jej trakcie efekty.

Zabieg rekonstrukcji ACL

Celem rekonstrukcji ACL jest odtworzenie funkcji jakie spełnia ACL, a nie samego więzadła z punktu widzenia jego struktury anatomicznej. Przeszczepy wykorzystywane przy zabiegu artroskopowej rekonstrukcji ACL dzielą się na:

✔ autogenne;

✔ allogenne;

✔ ksenogenne;

✔ przeszczepy syntetyczne.

Najczęściej wykorzystywane są przeszczepy autogenne pobrane ze ścięgna mięśnia prostego uda, półścięgnistego i smukłego (StG) lub z 1/3 środkowej części więzadła właściwego rzepki (BTB).

Zabieg operacyjny polega na pobraniu materiału do przeszczepu więzadła, jego opracowaniu, a następnie przeprowadzeniu przez kanały w kościach piszczelowej i udowej i ich zakotwiczeniu, trwa najczęściej od 1-2 godzin. Długość zabiegu jest uzależniona od rozległości urazu, uszkodzenia innych części stawu jak chrząstka stawowa, łąkotki czy pozostałe więzadła i tkanki miękkie.

Rehabilitacja pozabiegowa

Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL jest niezbędnym elementem postępowania i w dużej mierze decyduje o powrocie do sprawności po zabiegu. Nie można więc pominąć tego elementu czy próbować go przyspieszyć. Modelowo postępowanie rehabilitacyjne i treningowe trwa 6-9 miesięcy od zabiegu i jest podzielone na 5 etapów. Dokładne omówienie poszczególnych etapów rehabilitacji już wkrótce znajdziesz w artykule na naszym blogu. Obserwuj nas w social mediach po więcej w tym temacie.

Umów wizytę.

Zadzwonimy, by ustalić dogodny termin.